หมากล้อมมีต้นกำเนิดจากประเทศจีน ชื่อภาษาจีนของหมากล้อม คือ เหวยฉี (围棋, Weiqi) คนจีนสมัยโบราณเรียกหมากล้อมว่า “อี้” (弈, Yi)  หมากล้อมถือเป็นหมากระดานที่เก่าแก่ที่สุดในกลุ่มหมากกระดานสมัยโบราณทุกชนิด มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่า 4,000 ปีแล้ว  จากในบันทึก “ซื่อเปิ่น” กล่าวว่า จักรพรรดิเหยา (尧, Yao Emperor, 2357-2255 BC) เป็นผู้คิดค้นหมากล้อมขึ้นมา กล่าวว่ารัชทายาทของจักรพรรดิเหยานามว่าตันจู (丹朱, Danzhu)มีสติปัญญาไม่ฉลาด จักรพรรดิเหยาจึงสร้างหมากล้อมขึ้นมาเพื่อสอนรัชทายาทตันจู

อีกตำนานหนึ่งในบันทึก “โป๋อู้จื้อ” จางฮว๋าแห่งราชวงศ์จิ้นก็ได้กล่าวว่า จักรพรรดิชุ่น (舜, Shun Emperor, 2255-2205 BC) มีรัชทายาทนามว่าชางจวุน(商均,Shangjun) มีสติปัญญาเขลา จึงสร้างหมากล้อมขึ้นเพื่อฝึกสติปัญญาแก่องค์รัชทายาท  จักรพรรดิชุ่นเป็นบุคคลในตำนาน เรื่องราวการสร้างหมากล้อมดังกล่าวไม่อาจเชื่อถือได้ บางตำนานกล่าวว่าเหยาและชุ่นคือบุคคลคนเดียวกัน  บ้างจึงเรียกว่าเหยาชุ่น (尧舜)แต่จากตำนาน สะท้อนให้เห็นว่าหมากล้อมมีมาเนิ่นนานแล้ว  เล่ากันว่าหมากล้อมเริ่มแพร่หลายในสมัยฮว๋างตี้ จนเข้าสู่สมัยราชวงศ์ฮั่น จึงเริ่มมีรูปแบบและกติกาการเล่นที่แน่นอน

ขอบคุณข้อมูจาก

http://games.sports.cn/zhuanti/wqgm/hc/2010-01-06/1948711.html

http://senseis.xmp.net/?GoHistory

แปลและเรียบเรียงโดย ธนพล เตียวัฒนานนท์ (ณฐ 4ดั้ง)